(लघुसंस्मरण) चार आनाकाे कुरा

 

(लघुसंस्मरण)

चार आनाकाे कुरा

 

सरण राई

 

याे कुरा २०१८/१९ सालतिरकाे हाे । आैलाे उन्मुलन कार्य चालू थियाे । घरघरमा डिडिटि पाउडर छरिएकाेले बिरालाे, साङ्ले र किराफट्याङ्रा पनि मरेका थिए । बिरालाेकाे जनसंख्या घटेकाे थियाे भने मान्छेकाे जनसंख्या चाहिँ बढ्दै थियाे ।

पहाडबाट झरेकाे म १४/१५ वर्षे ठिटाे धरानकाे पब्लिक हाई स्कुलमा ९ कक्षामा पढ्दै थिएँ । पहाडबाट झरेकाे, गर्मीले जीउभरि घमाैराे गर्मी खप्न नसकेर छटछटी भए पनि नयाँ नयाँ माेटर गाडि, साइकल, वातावरण र मान्छे र सभ्यता संस्कार चलन ... सबै नाैलाे लागिरहेकाे हुन्थ्याे ।

सिनेमा पहिलाे पल्ट धरानमा हेरियाे । बिजुली नभएकाेले जेनरेटर चलाएर फिल्म देखाइन्थ्याे । नेपाली चलचित्र पनि थिएन । हिन्दी देखाइन्थ्याे । हिन्दी बुझिद‌ैनथ्याे तर नाचगान , घटना हेरेर मक्खै परिन्थ्याे । पछिदेखि हिन्दी डायलाग पनि बुझ्न थालियाे । त्यतिबेला सिनेमाभने पछि सबै हुरूक्कै हुन्थे । सिनेमा हल नगई सिनेमा हेर्न पाइदैनथ्याे ।

सिनेमाकाे प्रभाव बिराटनगरका केटाकेटीहरू त हिन्दीमै बात करते थे ।

तराइमा भा.रु.काे चलन थियाे । माे.रु. एक रुपियालाई दस आनी भन्थे । १०पैसा= १ आना अर्थात १०आना= १ रुपिया माे.रु. ।

२/३ दिनकाे स्कुल छुट्टि भए २/-बसमा तिरेर धरानबाट दुहबी गयाे । त्यहाँबाट माेतिपुर हुँदै हिँडेर बाेराबान पुगिन्थ्याे । त्यहि क्रममा दुहवीबाट बाेराबान जाँदा पेन्ट खाेलेर चप्पल हातमा बाेकेर हिलाे बाटाेमा हिड्दा एउटा कालाे गगल्स भेटेँ । गगल्स लगाएर पेन्ट काँधमा झुन्डाएर हिड्दै गाउँकाे चिया पसल पुगे । तीन रूपिया बाेकेर हिडेकाे २/- बसमा भाडा तिरी हालियाे बाँकि एक रूपियाकाे ढ्याक पेन्टकाे खल्तिमा राखेकाे थिएँ । देहातमा बजारमा २आना पर्ने एक कप चिया १आनामा पाइन्थ्याे । काेकिस १आना गाेटा । भेटेकाे कालाे गगल्स लगाएर सिनेमाकाे हिराे जस्ताे भएर पाेज दिदै २आनाकाे काेकिस र १आनाकाे चिया खाईसकेपछि पेन्टकाे खाेजीबाट पैसा निकाल्न छाम्छु । उधाेमुन्टे हुँदा गाेजीबाट पैसा अघि नै खसेछ ।

कालाे निलाे भएर भनेँ-- "पैसा हराएछ, पैसा छैन ।"

चिया पसलेले रिसाएर हेर्नासाथ वरिपरीकाे चिया खाँदै बसेका मान्छेहरू पनि जर्याकजुरुक उठ्न थाले । तीन आनाकाे खाकाे अब कथालाे समातेर कति गाेदाइ खाईने भयाे ? तै एउटा बुध्दी पलाएछ र भनेँ- "याे गगल्स धिताे राखिराख्नाेस्, फर्किदा तीन आनाकाे सट्टा चार आना तिरेर चस्मा उकासाैला ।"

भेटेकाे गगल्स बुझाएर छाला जाेगाइयाे । त्याे गगल्स उकास्ने मन पनि भएन । फर्किदा अर्क‌ै बाटाेबाट फर्किएँ ।

तर त्याे घट्नाले जिन्दगीभरी काम लाग्ने एउटा पाठ सिकायाे " हाेटलमा खानुभन्दा पहिला गाेजि छाम्नु र मात्र खानु । खाएकाे खाने चिजकाे पैसा तिर्न सकिएन भने त तात्तातै छदाउछन् गाँठे ! "

(काेकिस निक‌ै समय हराएकाे थियाे । अहिले भने फेरि आउन थालेछ । खाजामा नातिनीले काेकिस खान दिँदा त्याे घटना सम्झन पुगेँ र आज आनाकाे कुरा नभएकाे बेला एक छिन सम्झेकाे त्याे फर्केर नआउने समय ! समय ... सम्झदा आफैलाई आश्चर्य लाग्छ ।)

२०७७/९/१६