Followers

Saturday, April 17, 2021

लघुआत्मालाप) आज एक दिन

 

(
लघुआत्मालाप)
आज एक दिन 
 
सरण राई 
 
हिजो गइ सक्यो, हातबाट फुत्केको सम्पति , समय वा उम्केको माछाजस्तो । भोलि अनिश्चित छ । आज हातमा छ । के के गर्न सकिने आजको अहिले मात्र हो । अहिले गरिएन भने त्यो अहिले पनि अघि हुन्छ ,हिजो हुन्छ ।
आज मैले के गरेँ ? केलाउदै छु अहिले दिनभर गरेका कामहरू-- बिहान प्रातकालीन हिडाई. गमलाको फूलमा पानी लगाउने , केहि समय फेसबुक हेर्ने , विश्व प्रशिध्द कथा पढ्ने अनि पढ्दा पढदै तिनको एउटा कथा लेख्ने मुड भयो ।
आजको प्रमुख उपलब्धि तिनको मनमा रहेको पीडा ''के गर्न सकिन्छ र !?'' भन्ने कथा लेखेर व्यक्त गर्ने कोसिस गरेँ । .
यो कथा लेखनले मलाई आज एक प्रकारकाे सन्तुष्ठी दियाे, प्रसन्नता पनि दियाे । आगामि दिनहरूका लागि एउटा बाटाेमा बढ्ने निर्देशन पनि अङ्कित गरि दियाे । म अब निश्चित गन्तव्यका लागि अभ्यस्त हुन थालेकाे छु ।
आजको प्रमुख उपलब्धि -- ''के गर्न सकिन्छ र !?'' कथा लेखन ।
याे कथा लेखनले आजकाे दिन खेर गएन ।
🔴
२०७५चैत १७, धरान

Sunday, April 11, 2021

लघुलेख) आज देशकाे कुरा गरा‌ैँ

 

लघुलेख)
आज देशकाे कुरा गरा‌ैँ
 
सरण राई
 
देशकाे कुरा सर्वसाधारण आम मान्छेले गर्न हुन्छ कि हुँदैन ? देशका लागि चिन्तन गर्न हुन्छ कि हुँदैन ? याे साेध्ने र साेच्ने नै हाेईन । तर...
आम मान्छेहरू आज सबैभन्दा बढि बिचरा भएका छन् । अनेकन् उपभाेग्य वस्तुहरूकाे विकास, आर्थिक उन्नति, उपभाेक्तावादि संस्कृतिले विचरा सर्वसाधारण मान्छेहरू "सिसिफस" भएका छन् । कमाउने मेलाे राेजगार कम छ, चर्काे मूल्य, जीवन स्तर र डेमाेन्ट्रेसन एफेक्ट ! खाध्धान्न, लट्टाकपडा, उपचार खर्च,भाडा, यातायात, माेबाइल चार्ज, टेलिफाेन, इन्टरनेट, बिजुलि, मालपाेत, शुल्क , फेसन आदि अनेकन खर्च धान्न नसकेर आम मान्छे देशबारे साेच्ने,केही गर्ने अवस्थामा छैनन् । पहिलाे त गरेर खाने वातावरण छैन । केही गर्न सकिँदैन भन्ने मानसिकता चरमचुलिमा !सरकार आम मान्छेकाे हक,हित र उन्नयनकाे पक्षमा देखिदैन । समग्रमा कुनै दिर्घकालिन राष्ट्रिय सहमति छैन ।
आजसम्मकाे इतिहास केलाउदा जनता (जनार्दन भनी टाेपले पनि), सर्वसाधारण, आम मान्छे वा देशवासीहरूले देश आफ्नाे हाे र देशका मालिक जनता (सार्वभाैमिकता जनतामा रहेकाे संबिधानमा लेखिए पनि) हाैँ भन्ने हिसाबले कहिल्यै साेचेनन्, साेच्ने हैसियत पाउन सकेनन् ।
जहिले पनि दाल भात डुकुकाे समस्यामा अल्झाईएकाे जनतालाई देशकाे बारेमा साेच्न सक्ने अवस्था बनाउने प्रयत्न सरकार, दल र जान्नेबुझ्ने भनाउदाहरूले कहिल्यै गरेका छैनन् । ती तथाकथित जान्नेबुझ्ने भनाउदाहरू सदैव विदेशीकाे खेलाैना बने, गाेटि बने । देश बनाउने कुरामा यीनीहरूकाे ध्यान कहिल्यै गएन भएन । नकारात्मक साेच, नकारात्मक वातावरण, दुखद कहालिलाग्दाे अवस्था र दास मनाेवृत्ति अहिलेसम्मकाे फाेहाेरी राजनीतिकाे उपज भएकाे छ ।
अहिले सिध्दान्त,विचार आस्थाकाे ग्राइण्ड डिजाइन याेजनाबध्द ढङ्गले यति धैरै बेइज्जत भएकाे गराइएकाे छ कि राजनीति पनि सिध्दान्तमा आधारित हुन्छ भन्ने साेच्नै नसकिने मानसिकता तयार भएकाे छ। एउटा पूरै पुस्ता अराजनीतिक बन्दै छ, जुन पुस्तालाई नैतिकता, देश,सत्य, न्याय र अग्रगमनसित कुनै सराेकार छैन । सानै स्वार्थप्रेरित दलेझाेले, विवेकहिन दलेझाेले झुण्ड चारैतिर !
देश विकास गर्ने नीति छैन, विदेशमा युवाशक्ति पलायन गराई निरंकुश शासन चलाउने श्रम नीति, दलहरूसित शिक्षा, सीप, विकास र राष्ट्रिय एकताबारे राष्ट्रिय सहमतिका एजेन्डा छैन ।
भाडाकाे सिपाही बनाईरहने नीति भएसम्म विचरा एक थरी सदैव राष्ट्रिय मूल प्रवाहबाट बाहिरै भईरहने छन् ।
दु:खका साथ भन्नुपर्दा देशकाे अल्पकालिन र दिर्घकालिन कार्यनिति र रणनीति छैन , त्यसताे राष्ट्रिय सअमतिमा आधारित राष्ट्रिय नीति बन्न सकेकाे वा बनाउने प्रयत्नपनि भएकाे छैन । साना ठूला सबै देशकाे देशलाईअगाडि बढाउनेबारे सर्वसम्मत राष्ट्रिय सहमति हुन्छ र सरकार जुनसुकै दलकाे बने पनि साे सहमतिअनुसार कार्य क्रियाकलाप गरीरहन्छ । तर हाम्राे देशमा सरकार, कर्मचारी प्रशासन, दल र नेता कार्यकर्ता झाेले, विदेशीद्वरा सञ्चालित दास विवेकहिन बिकेकाे र देश पनि बेच्न तयार भएकाहरू राष्ट्रिय सहमतिका लागि छलफल समेत गर्न नसक्ने फाेहाेरी गाेटि राजनीतिकाे कठपुतलि भएकाे दुर्भाग्यपूर्ण अवस्था देखिन्छ ।
यस्तै अवस्था सदैव रहिरहदैन । देशलेआफू सुरक्षित, अखण्ड र सार्वभाैम रहन राष्ट्रिय सहमतिका लागि सबै अट्ने साझा असल राष्ट्रिय राजनीतिकाे थालनी गर्ने नै छ । फाेहाेरी गाेटि राजनीतिकाे अन्त भएर सबैकाे साझा देश निर्माण हुनेछ, र हुँदै छ । असल राजनीतिले देश र देशवासीकाे मुहार फेर्नेछ, र फेरिदै छ ।
🌻
२०७७च‌ैत २५, २७
💐💐💐💐💐💐💐💐💐🌺🌺💐💐💐💐

💐

Thursday, April 1, 2021

(लघुसस्मरण) पत्नी, म र कार

 


(लघुस्मरण)
पत्नी, म र कार
 
 
सरण राई
 
"गाडि (कार) बेचेँ " भनेर छाेराले सूचना दियाे । कार हुँदा बेला बेला त चढिन्थ्याे नै ।
त्याे कार पत्नीकाे लागि नै किनेका थियाैँ । धरानबाट डायलाइसिस गर्न बिराटनगर जानुपर्ने । हप्तामा दुई पटक, पछिपछि त हप्तामा तीन पटक ।
धरानमै पनि अस्पताल छ तर डायलाइसिसकाे लागि पालाे नपाइने । पाए पनि हप्तामा एक पटक बढिमा तीन घण्टा । जब कि डायलाइसिस हप्तामा दुईपटक चार चार घण्टा गर्नु पर्दछ । त्यसैले बिराटनगर जानुपर्ने ।
बिहान पालाे पर्दा ७बजेदेखि ११बजे सकिने हुँदा बिहानै हिँड्नु पर्ने । ६.३० तिर पुग्न ४.००बजे बिहानै बस चढ्नु पर्ने । ४.००बजे बसपार्क पुग्न ३.१५भन्दा अगाडि नै हिँड्नु पर्ने, खाजा बनाएर बाेक्नु पर्ने हुँदा खाजा बनाउन २.०० बजे उठ्नु पर्ने । बाँच्नका लागि हामी पति पत्नी २.००बजे नै उठेर तयार हुने गर्थ्याे ।
घडेरी बेचेपछि छाेराले नै सेकेन्डहेन्ड गाडि उसकै नाममा नामसारी गरेर किनेर ल्यायाे । गाडि भएपछि ५.००बजे हिड्दा हुने भयाे, बसकाे घुइचाे धक्काधक्की पनि बेहाेर्न परेन ।
काठमाडौंमा पनि डायलाइसिस गर्दा टेक्सीकाे झमेलाबाट मुक्त भयाैँ । सिकिस्त भइन् भने अस्पताल पुग्न सजिलाे भयाे । कारले ठूलै काम दियाे बिरामी पत्नीलाई स्याहार्न ।
कारसँग फाेटाे कहिल्यै खिचिनँ । कार बेचेकाे कुरा सुनेपछि त्याे कारसित फाेटाे खिच्न मन लागेर ग्यारेजमा जान्छु तर कार नभएकाे रित्ताे ग्यारेज पत्नी नभएकाे मजस्तै । अब कहाँ फाेटाे खिच्न पाउनु र!
त्याेकारबाटै हाम्राे (पत्नी, म र कार चलाउने छाेरा)धरानबाट काठमाडौंकाे अन्तिम यात्रा पनि भएकाेले कारसित नजानिदाे आत्मीयता गाँसिनु स्वभाविक थियाे र म त्यसप्रति कृतज्ञ पनि थिएँ । कारमा पत्नीले कत‌ै जान मलाई पर्खिरहेकी छिन् कि भनेर झुक्किएर (तिनी नभएकाे बिर्सेर) कारलाई हेर्थे !
काठमाडौंकाे सुमेरु अस्पतालमा पत्नीकाे देहान्त भएपछि शववाहनमा तिनकाे लास धरान ल्याउदा सिन्धुली बजार काटेपछि शववाहन र माेटरसाइकल ठाेक्कियाे । माेटर साइकल चालकलाई केही नभए पनि माेटरसाइकल भने क्षतिग्रस्त भएकाे थियाे । त्याे घटनापछि सिन्धुली जिल्ला प्रहरी ठानामा शववाहन एक घण्टा राखिएकाेले धरान राति ८.३०बजे मात्र पुगेकाे थियाैँ । लासवाहनलाई पछ्याउदै त्याे कारमा साली र बहिनीहरू आएकाेले त्यसले मेरी पत्नीकाे अन्तिम संस्कारसम्म पनि साथ दिएकाेले कारलाई सायद म कृतज्ञतास्वरूप सुम्सुमाएर बिदा दिन सक्थेँ । तर त्यसाे गर्न पाइनँ ।
पत्नी नै नभएपछि कारकाे के काम ! चित्त बुझाउछु ।
त्याे कार देख्दा दिवङ्गत पत्नीसँग कारमा बसेर काठमाडौं, अस्पताल गएकाे दृश्यहरू आँखामा देखिँदा मन कुटुक्क खान्थ्याे ता पनि त्याे कार बेच्नेबारे सल्लाह‌ नगरि बेचिसकेकाे सूचनाले मलाई अदृश्य झट्का लाग्छ । तर अब यस्ता झट्काहरू २०७२सालकाे बैसाख १२ काे महाभूकम्पकाे सबैभन्दा ठूला झट्कापछि ६ महिनासम्म आएकाे परकम्पकाे झट्काझ‌ैँ लाग्छ ।
झट्काबारे साेच्दा सँगसँगै काम गरेका एकजना समकालिनले अस्पतालमा आफ्नाे पत्नीकाे देहान्तकाे अकल्पनीय असहनीय ठूलाे मूल झट्का सहन नसकेर विषसेवन गरि आत्महत्या गरेकाे कुरा सम्झन पुग्छु ।
मैले पनि असहनीय अकल्पनीय मूल झट्का त सहिसकेकाे छु । अब मुल झट्का पछि आईरहने यस्ता झट्काहरू मैले बेहाेरी रहनुपर्छ, जुन दिन बेहाेर्न सक्तिनँ... जीवनबाट बिदा लिनु पर्दछ !
 
 
२०७७ चैत १७